Wprowadzenie podatku katastralnego w Polsce to temat, który od czasu do czasu wraca na tapet i za każdym razem wzbudza bardzo wiele emocji. W ostatnich tygodniach znów zrobiło się o nim głośno, dlatego przyjrzymy się mu nieco bliżej. Zobaczmy czym jest podatek katastralny i czy możemy przypuszczać, że podatek katastralny w Polsce zostanie niebawem wprowadzony.
Co to jest podatek katastralny?
Podatek katastralny to podatek od nieruchomości, którego wysokość jest zależna od jej wartości. Oznacza to, że im więcej będzie warta posiadana nieruchomość, tym wyższy będzie podatek, który należy za nią zapłacić.
Na wysokość podatku katastralnego wpływa bardzo wiele czynników, wśród których najważniejszymi są lokalizacja, rodzaj budynku, stan techniczny, prawny oraz metraż. Można zatem z całą pewnością stwierdzić, że ten podatek od nieruchomości znacznie zwiększyłby obciążenia właścicieli mieszkań położonych w najbardziej prestiżowych lokalizacjach.
Na razie, ponieważ wprowadzenie podatku katastralnego nie jest jeszcze uregulowane żadnymi przepisami, trudno przewidzieć, w jaki sposób ustalana byłaby wartość nieruchomości i czy byłaby to jedna stawka podatkowa czy może widełki, zależne od wartości. Trudno również oczekiwać, że byłaby szacowana oddzielna wartość dla każdej nieruchomości. Raczej mówi się o tym, że gminy, które byłyby odpowiedzialne za ustalanie wysokości tego podatku, wykorzystywałyby mapy i przeliczniki, opracowane na podstawie wycen stworzonych przez rzeczoznawców majątkowych.
Podatek od nieruchomości – sytuacja aktualna
Obecnie w Polsce obowiązuje podatek od nieruchomości wyliczany na podstawie powierzchni nieruchomości. Jego wysokość jest ustalana lokalnie, na poziomie gminy, ale obowiązuje odgórny limit określony w art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, którego gminy nie mogą przekroczyć. w 2021 roku maksymalna stawka podatku od nieruchomości wynosi 0,85zł za m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych. Jest to stawka roczna, płatna w 4 kwartalnych ratach, a sumaryczne obciążenie właścicieli mieszkań to zwykle kwota rzędu kilkuset złotych rocznie.
W podobny sposób oblicza się podatek od nieruchomości gruntowych i komercyjnych. Przy czym właściciele nieruchomości komercyjnych, oprócz podatku od nieruchomości płacą również podatek od przychodów z budynków. Dotyczy to jednak wyłącznie właścicieli budynków komercyjnych, których wartość przekracza 10 mln zł, a podatek jest płacony od nadwyżki wartości i wynosi 0,035% od nadwyżki. Ponieważ podstawą wyliczenia tego podatku jest wartość nieruchomości, to niektórzy mówią, że w praktyce jest to podatek katastralny, choć nie jest on oficjalnie tak nazywany. W dodatku istnieje on obok podatku od nieruchomości, a nie jest wprowadzony zamiast niego, jak to ma być w przypadku podatku katastralnego, który ma zastąpić podatek od nieruchomości jaki istnieje w tej chwili.
Podatek katastralny w Europie i na świecie – gdzie obowiązuje?
Podatek katastralny jest podatkiem szeroko stosowanym w Europie zachodniej. Na jego wprowadzenie zdecydowały się Niemcy, Wielka Brytania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Estonia, Hiszpania, a w każdym kraju są nieco inne podatku katastralnego. Średnio można przyjąć, że jest to ok. 1% rocznie od wartości nieruchomości, przy czym w każdym kraju nieco inaczej wylicza się wartość nieruchomości. W niektórych krajach obowiązuje jedna stawka podatku katastralnego, a w innych jest to stawka wyliczana progresywnie.
Podatek katastralny jest znany nie tylko w Europie, ale również w innych miejscach naszego globu. Od lat obowiązuje on w Stanach Zjednoczonych, a jego wysokość jest ustalana lokalnie. Średnio można przyjąć, że jego wysokość wynosi ok. 1% wartości nieruchomości.
Na tle tych stawek podatek katastralny w Singapurze, który od budynków mieszkalnych wynosi 4%, a od budynków przeznaczonych na działalność gospodarczą wynosi 10%, jest szokująco wysoki.
Podatek katastralny w Polsce – jaka wysokość?
Patrząc na kraje Europy Zachodniej i naszych wschodnich sąsiadów można znaleźć wiele opracowań ekspertów, którzy mówią, że podatek katastralny w Polsce wyniósłby ok. 1%. Oznacza to, że za mieszkanie warte 400 tys. zł roczny podatek wynosiłby 4000 zł. Gdy porównamy to z aktualną stawką podatku od nieruchomości, która wynosi maksymalnie 0,85zł/m2, to mieszkanie o tej wartości w Warszawie miałoby ok. 47m2 czyli roczny podatek wyniósłby niecałe 40zł rocznie. Jak widać różnica jest kolosalna i podatek katastralny w takim przypadku byłby 100 razy wyższy niż aktualny podatek od nieruchomości, co stałoby się znacznym obciążeniem dla budżetu domowego przeciętnego Kowalskiego.
Zalety i wady wprowadzenia podatku katastralnego
Analizując możliwość wprowadzenia podatku katastralnego należy przeanalizować wszystkie zalety i wady tego rozwiązania. Wiele osób jako główną zaletę wymienia zwiększenie dochodów gmin, co mogłoby przyczynić się do rozwoju lokalnego. Niektórzy mówią też o walorach społecznych czyli wyrównaniu proporcji obciążeń podatkowych i uzależnieniu ich od stanu majątkowego. Po wprowadzeniu podatku katastralnego budżet samorządowy byłby zasilany w większym stopniu przez osoby bardziej majętne, które są właścicielami większych i lepiej położonych nieruchomości. Mówi się też o tym, że zwiększyłoby się bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami oraz lepszy byłby dostęp do informacji na temat danej nieruchomości.
Oczywiście wprowadzenie podatku katastralnego ma też sporo wad, wśród których jako główne jest wymieniane zwiększenie obciążeń podatkowych właścicieli nieruchomości, które powodowałoby zwiększenie podziałów społecznych, na „bogatych” i „biednych”. Mogłoby też dojść do protestów, bo spora grupa Polaków miałaby problem z opłacaniem tak wysokich podatków. Zwiększenie obciążeń dla właścicieli nieruchomości odbiłoby się również na rynku najmu, gdyż wzrost kosztów utrzymania mieszkań zostałby przerzucony na najemców w postaci wyższego czynszu.
Podatek katastralny w Polsce – czy zostanie wprowadzony?
Mając świadomość jakie są skutki wprowadzenia podatku katastralnego i jak wygląda sytuacja w innych krajach można powiedzieć, że trudno się dziwić rządzącym, że żaden dotychczasowy rząd nie zdecydował się na jego wprowadzenie. Od lat mówi się o tym, że w przyszłości podatek katastralny w Polsce zostanie wprowadzony, ale na razie cały czas jest to trudna do zdefiniowania przyszłość.
Większość Polaków obawia się wprowadzenia podatku katastralnego, choć ostatnio w Internecie pojawiła się ankieta Agaty Kołodziej, dziennikarki poświęcającej sporo uwagi nieruchomościom, z której wynika, że młodzi Polacy chcą wprowadzenia podatku katastralnego. Wyniki te mogą być jednak skutkiem frustracji tej grupy wiekowej, której trudno jest kupić pierwsze mieszkanie ze względu na stale rosnące ceny mieszkań. Wydaje im się, że wprowadzenie podatku katastralnego spowodowałoby osłabienie popytu na mieszkania i dzięki temu nieruchomości stałyby się dla nich bardziej dostępne. Mimo takich nastrojów w młodszej części społeczeństwa, nic nie zapowiada jednak tego, że w 2021 roku miałyby się rozpocząć jakiekolwiek prace nad wprowadzeniem podatku katastralnego. Z końcem lutego 2021 na Twitterze na oficjalnym profilu Ministerstwa Finansów pojawiło się oświadczenie następującej treści:
„Ministerstwo nie prowadzi prac, których skutkiem byłoby określenie zasad pobierania podatku od nieruchomości opartego na wartości nieruchomości”.
Jeśli do tego prześledzimy podejście wszystkich partii ubiegających się o mandat do sejmu w poprzednich wyborach parlamentarnych, to nie znajdziemy wśród nich żadnej, która wprost mówiłaby, że jest za wprowadzeniem podatku katastralnego. W związku z tym właściciele nieruchomości mogą w najbliższych miesiącach, a może nawet latach, spać spokojnie, że wprowadzenie podatku katastralnego w Polsce nadal pozostaje pieśnią przyszłości.
Pomocne materiały:
