Majątkowa wspólnota małżeńska to ustrój majątkowy, który dotyczy zdecydowanej większości Polaków. Niewielu z nich decyduje się na podpisanie intercyzy, a to oznacza, że nieruchomości nabyte przez małżonków po ślubie wchodzą w skład majątku wspólnego. Co się jednak dzieje, gdy jedno lub oboje małżonków są właścicielami mieszkań kupionych przed ślubem? Przygotowaliśmy krótki poradnik, który wyjaśni tę kwestię od A do Z.
Mieszkanie kupione przed ślubem – majątek osobisty
Wydawać by się mogło, że z chwilą zawarcia małżeństwa majątek każdego z małżonków staje się majątkiem wspólnym. Nie jest to jednak zgodne z prawdą, gdyż w polskim prawie istnieje również pojęcie majątku osobistego, które może dotyczyć obojga lub jednego z małżonków. Majątek osobisty obejmuje przede wszystkim:
- przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego,
- przedmioty majątkowe nabyte poprzez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że darczyńca postanawia obdarować nimi oboje małżonków,
- prawa niezbywalne m.in. prawo do alimentów, dożywocia czy użytkowanie
oraz inne prawa, które zostały szczegółowo wymienione w art. 33 Kodeksu rodzinno-opiekuńczego. Nie wymieniamy ich tutaj, gdyż nie dotyczą one nieruchomości. Chcemy jednak nadmienić, że katalog przedmiotów i praw majątkowych znajdujących się na ww. liście jest zamknięty. Oznacza to, że jeśli prawo czy przedmiot nie został na niej wymieniony, to domniemuje się, że należy on do majątku wspólnego małżonków.
Bez wątpienia można jednak stwierdzić, że mieszkanie czy inna nieruchomość kupiona przed ślubem, należy do majątku osobistego jednego z małżonków.
Sprzedaż mieszkania kupionego przed ślubem – co z pieniędzmi?
Wiemy już, że mieszkanie kupione przed ślubem należy do majątku osobistego jednego z małżonków. Powstaje zatem pytanie, co się dzieje, gdy zdecyduje się on na sprzedaż takiej nieruchomości. Przede wszystkim może o sprzedaży zdecydować samodzielnie i nie musi mieć na to zgody drugiego współmałżonka.
Co więcej, zgodnie ze wspomnianym wyżej art. 33 Kodeksu rodzinno-opiekuńczego, to majątku osobistego małżonków należą również środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży przedmiotu należącego do majątku osobistego. Może je zatem wydatkować w dowolny sposób, zarówno na zakup przedmiotów, które nadal będą należeć do jego majątku osobistego, jak również na zakup wspólnego majątku małżonków np. nieruchomości nabywanej już w trakcie małżeństwa i stanowiącej majątek wspólny małżonków.
Mieszkanie kupione przed ślubem – dziedziczenie
Wiele pytań dotyczących mieszkań kupionych przed ślubem pojawia się w sytuacji, gdy jeden z małżonków posiadających majątek osobisty umiera. Co z majątkiem osobistym po śmierci? Jeśli zmarły pozostawił po sobie testament, to sprawa jest prosta – podział majątku osobistego następuje na podstawie jego zapisów. Gdy testamentu nie było, to stosuje się zasady dziedziczenia ustawowego.
Jeśli para miała dzieci, to współmałżonek i dzieci dziedziczą majątek osobisty w częściach równych, przy czym udział małżonka nie może być mniejszy niż 1/4. Jeśli małżonkowie nie mieli dzieci, a żyją jeszcze rodzice zmarłego, to majątek osobisty dziedziczy zarówno współmałżonek, jak i rodzice zmarłego. Jeśli rodzice nie żyją, to prawo do dziedziczenia ma również rodzeństwo zmarłego oraz ich zstępni.
Majątek osobisty a rozwód
Inną sytuacją, która rodzi wiele pytań dotyczących podziału majątku osobistego, jest rozwód. W chwili jego orzeczenia ustaje ustawowa wspólność majątkowa, a przedmioty majątkowe uzyskane w trakcie małżeństwa, a więc należące do majątku wspólnego małżonków, są dzielone. Podział ten nie dotyczy jednak majątku osobistego każdego z małżonków, a jedynie nakłady poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny i nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty. Jeśli sprawa nie jest jasna i trudno ustalić, że dany składnik majątku należy do majątku osobistego małżonka, to musi on przedstawić dowody, które jednoznacznie pokażą, że tak jest w istocie. Jeśli nie da się tego dowieść, to ten składnik majątku będzie podlegał podziałowi na takich zasadach jak majątek wspólny.
Majątek osobisty – darowizna
Ostatnią sytuacją, która może być niejasna w kontekście majątku osobistego, jest kwestia darowizny. Jeśli jeden ze współmałżonków, który posiada majątek osobisty, chce przekazać go komuś w darowiźnie, to nie musi pytać żony czy męża o zgodę. Może rozporządzać tym majątkiem w dowolny sposób, przekazując go w darowiźnie, sprzedając, ale również wnosząc do majątku wspólnego.
Pomocne materiały:
