Najem okazjonalny został wprowadzony w Polsce 17 grudnia 2009 r. zmianą ustawy o ochronie praw lokatorów. Od tego czasu osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mogą skorzystać z formy najmu mieszkania. W taki sposób, który zabezpiecza własność nieruchomości i chroni zarówno wynajmującego, jak i najemcę przed nagłym wypowiedzeniem umowy. Czym dokładnie różni się najem okazjonalny mieszkania od zwykłego i jakie są jego zalety i wady?
Co to jest najem okazjonalny?
Zakup nieruchomości na wynajem to dobry rodzaj inwestycji. Wiele osób niedecydujących się jeszcze na zakup własnego mieszkania ceni sobie możliwość okazjonalnego najmu czasowego w dowolnie wybranej przez siebie lokalizacji. Takie rozwiązanie daje wynajmującemu elastyczność i czas potrzebny do uzbierania środków na własną nieruchomość, a właścicielowi mieszkania zapewnia regularne zyski. Ważnym aspektem jest bezpieczeństwo najmu i wzajemne zaufanie. Najemca chce mieć pewność, że czynsz będzie wpływał na czas, a jego mieszkanie nie ulegnie zniszczeniu. Wynajmujący z kolei ceni sobie przekonanie, że umowa nie zostanie niespodziewanie zerwana, a on nie będzie zmuszony do szybkiej wyprowadzki bez ważnego powodu. Wszystkie te aspekty zapewnia najem okazjonalny mieszkania lub domu. Obowiązujący od 2009 r. w polskim prawie rodzaj najmu przeznaczony jest dla prywatnych właścicieli nieruchomości pełniących funkcję lokali mieszkalnych.
Najem okazjonalny, a zwykły – czym się różnią?
Podstawową różnicą pomiędzy zwykłym najmem nieruchomości, a okazjonalnym najmem jest fakt wskazania przez najemcę lokalu mieszkalnego, do którego może on się przeprowadzić po wygaśnięciu umowy lub jej wypowiedzeniu. Adres takiego lokalu przyszły lokator zawiera na oświadczeniu przekazywanym następnie właścicielowi wynajmowanej nieruchomości. W przypadku najmu okazjonalnego eksmisja niechcianego lokatora jest dużo szybsza i prostsza. Na właścicielu mieszkania nie ciąży wtedy obowiązek zapewnienia najemcy lokalu zastępczego. Najem okazjonalny znosi też obowiązek ochronny uniemożliwiający eksmisję i nie zakazuje eksmisji małoletnich lokatorów czy kobiet w ciąży. Eksmisję można jednak przeprowadzić jedynie w przypadku, gdy umowa najmu okazjonalnego mieszkania dobiegła końca, a lokator nie zamierza się wyprowadzić. Umowę zaś można rozwiązać bez wypowiedzenia tylko w szczególnych przypadkach.
Warunki najmu okazjonalnego
Aby skorzystać z tej formy prawnej, jaką jest najem okazjonalny, muszą zostać spełnione następujące warunki:
- Właściciel mieszkania musi być osobą fizyczną. Takiej umowy nie może zawrzeć biuro nieruchomości ani osoba prowadząca działalność gospodarczą.
- W ramach umowy o najem okazjonalny nieruchomość może być wynajęta maksymalnie na okres 10 lat: nie ma możliwości zawarcia umowy bezterminowej. Okres ten może jednak zostać później przedłużony.
- Nieruchomość podlegająca najmowi okazjonalnemu musi być w całości własnością wynajmującego. Nie wchodzi w grę podnajem poszczególnych części lub całego mieszkania.
- Lokal będący przedmiotem umowy musi być przeznaczony do celów mieszkaniowych – nie może to być lokal usługowy ani pomieszczenie biurowe.
- Lokator decydujący się na najem okazjonalny jest zobowiązany przedstawić na piśmie oświadczenie właściciela lokalu, do którego będzie on mógł się przeprowadzić w wypadku wygaśnięcia / zerwania umowy lub eksmisji o zgodzie na jego w nim zamieszkanie.
Umowa o najem okazjonalny: jak wygląda, czy jest potrzebny notariusz?
Umowę przygotowuje się w dwóch identycznych egzemplarzach: po jednym dla każdej ze stron. Umowa może być zawarta tylko między dwoma osobami fizycznymi. Samo podpisanie umowy nie wiąże się z obowiązkiem poświadczenia notarialnego. Najem okazjonalny bez notariusza jest możliwy na etapie sporządzenia i podpisania umowy. Natomiast po jej zawarciu najemca musi wybrać się do notariusza z podpisaną umową i oświadczeniem o możliwości przeniesienie się do lokalu zastępczego. Sporządza się wtedy oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się przez najemcę egzekucji w wypadku jej uzasadnionego żądania przez właściciela mieszkania. Oświadczenie, w formie aktu notarialnego, zostaje dołączone do umowy o najem okazjonalny. Okres wypowiedzenia takiej umowy powinien być zwarty w jej treści. Wypowiedzenie może nastąpić tylko na zasadach wspomnianych w umowie lub w przypadku naruszenia przez lokatora ustalonych warunków. Po przekazaniu dokumentów najmującemu właściciel nieruchomości ma 14 dni na zgłoszenie umowy do urzędu skarbowego. Poświadczenie jej złożenia powinien przedstawić najemcy.
Warunki wypowiedzenia: kiedy właściciel może wypowiedzieć umowę?
Możliwość wypowiedzenia umowy i zażądania eksmisji lokatora przez właściciela nieruchomości jest możliwa tylko w przypadku, gdy ten rażąco naruszy zasady zawarte w umowie o najem okazjonalny, a więc w następujących przypadkach:
- Wykorzystanie mieszkania w sposób niezgodny z ustaleniami (np. nie do mieszkania, a prowadzenia biznesu),
- Niszczenie lokalu i niewywiązywanie się z obowiązku rekompensaty strat lub naruszanie porządku domowego,
- Notoryczne nieopłacanie czynszu we wskazanym terminie.
W każdym z wymienionych przypadków wynajmujący powinien jednak w pierwszej kolejności skontaktować się z lokatorem i wezwać go do postępowania zgodnego z umową. Dopiero gdy takie działanie nie odniesie skutku, można wypowiedzieć umowę okazjonalnego najmu.
Najem okazjonalny: wady i zalety
Największym plusem zawarcia umowy o najmie okazjonalnym dla właściciela mieszkania jest większa łatwość w egzekwowaniu praw do lokalu w przypadku konieczności eksmisji. Taki rodzaj najmu jest szczególnie korzystny, gdy lokatorzy sprawiają problemy lub nie płacą czynszu w terminie. Wadą jest jednak stosunkowo skomplikowana forma zawarcia umowy, która musi być potwierdzona notarialnie, a także fakt, że przyszli lokatorzy muszą mieć do dyspozycji lokal zastępczy: ten wymóg bywa problematyczny, dlatego część osób woli zawierać tradycyjną umowę najmu.
Najemca także ma powody, aby chcieć zawrzeć umowę o najmie okazjonalnym. Przepisy jej dotyczące dają mu większą pewnością zamieszkiwania. Właściciel nieruchomości może zerwać umowę bez okresu wypowiedzenia tylko wtedy, gdyby lokator rażąco naruszył jej warunki. Ponadto wynajmujący nie może podnieść czynszu ani innych opłat, jeżeli taka możliwość nie jest zawarta i uzasadniona w porozumieniu.
Pomocne Materiały:
