Od 2014 roku funkcjonuje w Polsce tzw. odwrócona hipoteka. Mimo prawie 10 lat jej funkcjonowania wiele osób nie wie jeszcze, na czym ona polega i jakie są zasady jej zawierania. Z myślą o nich przygotowaliśmy ten krótki poradnik, w którym wyjaśnimy najważniejsze informacje na temat odwróconej hipoteki.
Czym jest odwrócona hipoteka?
Odwróconą hipotekę najłatwiej wytłumaczyć jako odwrócony kredyt hipoteczny. W przypadku zwykłego kredytu hipotecznego bank pożycza pieniądze, za które kredytobiorca kupuje nieruchomość lub buduje dom. Odwrócona hipoteka działa zaś odwrotnie, tzn. bank wypłaca właścicielowi nieruchomości w ratach (najczęściej) lub jednorazowo kwotę, jaką stanowi wartość rynkowa nieruchomości.
Otrzymanymi pieniędzmi właściciel może dowolnie dysponować, poprawiając tym samym komfort i jakość swojego życia. Po śmierci kredytobiorcy bank przejmuje nieruchomość na własność, chyba że jego spadkobiercy zdecydują się na spłatę zadłużenia. Do momentu swojej śmierci właściciel nadal ma prawo własności mieszkania i może nadal z niego korzystać, a zabezpieczeniem umowy odwróconego kredytu hipotecznego jest wpis wierzytelności do księgi wieczystej.
Z odwróconej hipoteki może skorzystać jedynie osoba fizyczna będąca właścicielem nieruchomości, współwłaścicielem nieruchomości lub której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ma prawo użytkowania wieczystego. Nie może zaś z niej skorzystać najemca lokalu ani osoba fizyczna, które przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Nie mogą z niej skorzystać również osoby prawne oraz inne podmioty prawne, które nie są osobami fizycznymi np. spółki cywilne czy jawne.
Zgodnie z przepisami ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym z dnia 23 października 2014 r. odwrócona hipoteka może zostać udzielona jedynie przez banki. Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym nie określa jednak, jaka nieruchomość może być przedmiotem umowy odwróconego kredytu hipotecznego, więc może to być zarówno mieszkanie czy dom, jak i grunt.
Odwrócona hipoteka a spadkobiercy
Warto wiedzieć, że odwrócona hipoteka nie jest jednoznaczna z utratą prawa do nieruchomości po śmierci kredytobiorcy. Zgodnie z przepisami jego spadkobiercy mają 12 miesięcy na spłatę zadłużenia i dzięki temu mogą odzyskać prawo do nieruchomości. Jeśli spłata nie zostanie wykonana, to bank, w celu pokrycia zadłużenia, może sprzedać nieruchomość, a różnicę pomiędzy ceną sprzedaży a wysokością zadłużenia powinien przekazać spadkobiercom.
Odwrócona hipoteka – przepisy a rzeczywistość
Mimo że od ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym obowiązuje w Polsce już prawie 10 lat, to nadal żaden bank nie zdecydował się na wprowadzenie go do swojej oferty. Przedstawiciele sektora bankowego tłumaczą, że odwrócona hipoteka wiąże się z dużym ryzykiem, gdyż nie wiadomo, jak długo będzie żył kredytobiorca. Trudno jest również oszacować wartość nieruchomości w przyszłości, co również jest powodem braku odwróconego kredytu hipotecznego w ofercie banków w Polsce.
Dodatkowym elementem wpływającym na niechęć do tego rozwiązania jest fakt, że jest to oferta skierowana przede wszystkim do seniorów. W sytuacji, kiedy tyle się słyszy o próbach naciągnięcia i oszukiwania seniorów różnymi metodami, trudno się dziwić, że banki obawiają się wprowadzenia do swojej oferty odwróconego kredytu hipotecznego. Z pewnością jeszcze dużo wody musi upłynąć, zanim odwrócona hipoteka zostanie uznana za rozwiązanie korzystne dla seniorów i banki zdecydują się włączyć ją do swojej oferty.
Pomocne materiały:
